Czekolada - właściwości i wartości odżywcze, rodzaje

Czekolada – co warto o niej wiedzieć?

Czekolada dawno już zyskała aprobatę koneserów słodkości na całym świecie, a jej ciągle udoskonalane receptury to prawdziwe bogactwo smaków i konsystencji. Dawniej mogły sobie na nią pozwolić jedynie elity, dzisiaj jest ogólnodostępna – wyśmienita jako deser lub dodatek do potraw (nie tylko tych na słodko). Ciekawostki o czekoladzie, jej historię, wartość odżywczą, rodzaje oraz sposoby wykorzystania w kuchni poznasz w dalszej części artykułu.

Początki czekolady

Kakaowiec był uprawiany już w X wieku p.n.e., na terenach dzisiejszego Meksyku, przez plemię Olmeków. To właśnie oni zapoczątkowali zwyczaj przyrządzania czekoladowego płynu oraz uprawy rośliny, na której wyrosła kultura innych ludów Mezoameryki. Majowie wykorzystywali ziarna jako walutę, a na przyrządzanie z nich napoju mogli sobie pozwolić jedynie najbogatsi. Europejczycy poznali smak czekolady dzięki Hernanowi Cortezowi i Krzysztofowi Kolumbowi, którzy przywieźli ze swoich wypraw pierwsze nasiona oraz przepis na gorącą czekoladę.

Czekolada pitna

Oryginalna pitna czekolada, przyrządzana przez Majów, była gęstym napojem ze zmiażdżonych ziaren kakaowca i wody. Doprawiano ją jedynie chili i miodem. Nazwa tej mieszanki, xocoatl, mówi wiele o jej smaku – oznacza bowiem „gorzką wodę”. Czekolada uzyskała słodki smak dopiero w Hiszpanii, gdzie nadworni mistrzowie cukiernictwa zaczęli tworzyć własne receptury. Zrezygnowali oni z dodawania chili na rzecz innych przypraw: wanilii czy cynamonu. Zmodyfikowany przepis przez lata był pilnie strzeżoną tajemnicą państwa hiszpańskiego.

Obecnie słodki gorący napój można (na szczęście) przygotować samodzielnie w domu – z rozpuszczonych kostek czekolady, mleka i śmietany lub z użyciem gotowych mieszanek dostępnych w sklepach. O tym warto pamiętać, przygotowując czekoladę pitną:

• Czekoladę możesz przygotować na kilka sposobów: na kremówce, mleku (o 3,2% zawartości tłuszczu) albo na ich mieszance. Ta na bazie samej śmietanki będzie gęstsza.
• Przed podaniem gorącego napoju, spień go – dzięki temu zyska gładszą konsystencję.
• Aby urozmaicić pitną czekoladę, dopraw ją przyprawami korzennymi, miodem lub syropami smakowymi.

Czekolada do fondue

Fondue jest potrawą pochodzącą ze Szwajcarii, najczęściej przygotowywaną z sera roztapianego w specjalnym kociołku. Dzięki palnikowi zawartość naczynia cały czas pozostaje płynna i można w niej maczać pokrojone warzywa lub paluszki chlebowe. Słodka odmiana tego dania, podawana z truskawkami lub ciasteczkami, urozmaici domowe spotkania ze znajomymi. Przygotuj ją w kilku prostych krokach:

1. Ulubione świeże owoce umyj i pokrój, aby łatwiej było je nabić na drewniane patyczki, a czekoladę pokrusz na kawałki.
2. Zagotuj w garnku wodę, po czym do jego wnętrza włóż mniejszy rondelek lub żaroodporny kubek. Wlej do niego śmietankę o 30 % zawartości tłuszczu, dbając jednocześnie o to, aby nie doprowadzić jej do wrzenia.
3. Powoli dodawaj pokruszoną czekoladę, dokładnie mieszając, aby równomiernie się rozpuściła. Konsystencję łatwo zmienisz – większa ilość śmietany rozrzedzi ją.
4. Gotową masę przełóż do pojemnika do fondue, nada się do tego również odporna na wysokie temperatury miseczka ustawiona nad podgrzewaczem. Nabite na patyczki owoce, zamoczone w czekoladzie, smakują najlepiej!
5. Smak deseru łatwo zmienisz, dodając do niego przyprawy, np. chili, wanilię czy cynamon.

Wyroby czekoladowe

Czekolada jest częstym dodatkiem do deserów, ale chętnie spożywana bywa również solo – w formie kostek. Za twórcę pierwszej tabliczki uważany jest Francois-Louis Cailler, który w 1819 roku uformował w nią gładką czekoladową masę. Jej mleczna wersja powstała dzięki zięciowi Caillera, który wykorzystał do jej wyprodukowania mleko w proszku. Obecnie jednym z najpopularniejszych wyrobów czekoladowych są pralinki pakowane w ozdobne pudełka. Słodycze te, często fantazyjnie dekorowane, zaskakują nie tylko formą, ale też różnorodnością smaków. Nadziewane są m.in. kremową masą, delikatnymi owocowymi galaretkami czy chrupiącymi orzechami. Co ciekawe, pierwsze praliny (stworzone przez kucharza-marszałka Plessis-Praslin, od którego nazwiska wzięła się ich nazwa) były migdałami oblanymi karmelizowanym cukrem.

Właściwości gorzkiej czekolady

Czekolada zawdzięcza swoje prozdrowotne właściwości miazdze kakaowej – im więcej jej w produkcie, tym lepiej. Jej najwyższą zawartość znajdziesz w odmianie gorzkiej. Występujący w niej magnez bierze udział w odpowiednim funkcjonowaniu układu nerwowego, potas pomaga w utrzymywaniu prawidłowego ciśnienia krwi, natomiast cynk wspomaga pracę układu odpornościowego oraz przyspiesza gojenie się ran (bierze udział w procesie podziału komórek). Kilka kostek gorzkiej czekolady będzie zatem wartościową przekąską, kiedy nabierzesz ochoty na coś słodkiego. Wartość odżywcza gorzkiej czekolady Gorzka czekolada jest dobrym źródłem potasu, fosforu, magnezu, żelaza i cynku. Należy jednak pamiętać, aby spożywać ją z umiarem, gdyż jest produktem wysokokalorycznym. Sprawdź wartość odżywczą czekolady o 70-85% zawartości kakao:

DRWS – Dzienna Referencyjna Wartość Spożycia

Źródło: United States Department of Agriculture

Rodzaje czekolady

Ciągłe udoskonalanie przepisu na czekoladę, doprowadziło do powstania jej wielu odmian. Można je podzielić na kilka sposobów:

Ze względu na zawartość miazgi kakaowej:

• Gorzka czekolada: od 70% do 99% zawartości kakao.
• Deserowa czekolada: od 50% do 70% zawartości kakao.
• Mleczna czekolada: poniżej 50% zawartości kakao.
• Biała czekolada: nie zawiera miazgi kakaowej. Charakterystycznego smaku nadaje jej masło kakaowe. Nie jest więc typową czekoladą.

Ze względu na kraj pochodzenia:

• Czekolada belgijska: wytwarzane z niej praliny cieszą się dużym uznaniem wśród fanów słodkości. Pierwsze wzmianki o handlu czekoladą w Belgii pochodzą z 1635 roku.
• Czekolada szwajcarska: jej cechami charakterystycznymi są: delikatny smak oraz częste wykorzystywanie nugatu, czyli kremu z orzechami włoskimi i miodem.

Inne rodzaje:

• Czekolada plastyczna: wykorzystywana do zdobienia deserów. W domowych warunkach przygotujesz ją z roztopionej czekolady wymieszanej z miodem.
• Czekolady z dodatkami: zawierają zatopione w czekoladowej masie składniki, np. galaretki, dżemy, orzechy, kawałki ciastek, jadalne płatki kwiatów czy chili.

Co zrobić z czekolady?

Czekolada stwarza wiele kulinarnych możliwości. Przygotujesz z nią nie tylko apetyczne napoje i desery, ale również wiele wytrawnych potraw, którym sos z jej dodatkiem nada oryginalnego smaku. Zainspiruj się naszymi propozycjami.

Ciasta czekoladowe

Efektowne ciasta z masą z roztopionej czekolady sprawdzą się podczas rodzinnych spotkań lub innych okazji. Możesz dowolnie je przyozdobić – bita śmietana, lody czy sezonowe owoce to tylko niektóre z propozycji. Sprawdź prosty przepis na czekoladową tartę z lodami.

Słodkie czekoladowe przekąski

Muffiny, herbatniki oraz ciasteczka to wypieki obok których trudno przejść obojętnie. Sprawdź przepis na mocno czekoladowe ciasteczka, które tworzą świetny duet ze świeżo zaparzonym espresso.

Dania wytrawne

Sosy na bazie czekolady intensyfikują smak potraw i nadają im charakterystycznego aromatu. Dobrze komponują się z serami pleśniowymi oraz mięsem. Przygotuj np. kotleciki z indyka z pikantnym sosem czekoladowym i przekonaj się, jakie są smaczne.

Czekolada – pyszna i uniwersalna. Wykorzystuj ją nie tylko jako przekąskę, ale również składnik różnych potraw oraz wypieków. Więcej inspirujących przepisów z czekoladą znajdziesz na naszej stronie.