Rodzaje chleba a mąka
Poszczególne rodzaje chleba najłatwiej podzielić ze względu na mąkę, z jakiej zostały upieczone. Chleb żytni znany jest przede wszystkim w naszym rejonie Europy. Charakteryzuje się zwartym miąższem – im grubsza mąka została użyta do jego wypieku, tym ciemniejszy i cięższy. Chleby żytnio-razowe mają zazwyczaj postać niewielkich bochenków, często urozmaicanych słodkimi dodatkami, np. żurawiną czy suszonymi śliwkami.
Chlebem żytnim jest m.in. ciemny wileński, z którego przyrządzisz pyszną kanapkę z gorgonzolą i gruszką, a także niemiecki pumpernikiel. Pasują do nich wyraziste dodatki, sery i wędliny, a także słodkie owoce. Razowe chleby często bywają barwione karmelem (nie każdy ciemny chleb to klasyczny razowiec). Ten prawdziwy najłatwiej poznasz po wadze i kolorze – jest ciemnoszary, a nie czekoladowobrązowy.
Chleb pszenny, żytnio-pszenny i kukurydziany
Jasne pieczywo o delikatnej strukturze, bardzo lekkie, puszyste, ze złocistą skórką – to cechy chleba pszennego, który wyśmienicie nadaje się do robienia tostów. Szczególnie lubiany jest w krajach anglosaskich, ale i Francja szczyci się wspaniałymi pszennymi wypiekami. Z czerstwego chleba pszennego albo innych wypieków z tej mąki, np. chałek, zrobisz śniadaniowe tosty francuskie z jajkami i cynamonem – zaserwuj je z sezonowymi owocami. Istnieje też razowe pieczywo pszenne, które wytwarzane jest z mąki graham.
Chleb mieszany, czyli pszenno-żytni lub żytnio-pszenny (w zależności od proporcji obu mąk), to najczęściej spotykany w polskich piekarniach bochenek. Jest dość miękki, jasny i średnio ciężki, z chrupiącą skórką, a dzięki swojemu neutralnemu smakowi pasuje do wielu dodatków – to m.in. popularny chleb baltonowski. W wielu piekarniach można kupić też żółte, puszyste chleby kukurydziane albo pieczywo ze starożytnej odmiany pszenicy, czyli orkiszu. Chleby orkiszowe są nieco ciemniejsze niż pszenne czy mieszane i mają inny smak. Rodzajów chleba jest dziś bardzo dużo i posiadają niekiedy nazwy zupełnie niewskazujące na skład, dlatego zawsze warto zapytać sprzedawcę o to, z jakiej mąki upieczony został wybrany bochenek.
Zakwas czy drożdże?
Chleb na zakwasie jadany był już w starożytnym Egipcie. Powstaje dzięki naturalnej fermentacji mąki, w dzisiejszych czasach głównie razowej. Rodzaje chleba na zakwasie łączy charakterystyczny kwaskowaty smak oraz czas wyrastania – zazwyczaj dłuższy niż w przypadku chleba na drożdżach przemysłowych.
Zakwas przygotowuje się dość długo. Nie jest to czynność pracochłonna, ale wymagająca cierpliwości, spostrzegawczości i regularnego „dokarmiania” zakwasu mąką – trwa to zazwyczaj kilka dni. Gotową masę chlebową można piec w foremkach, glinianych garnkach albo klasycznie, formując ją wcześniej w bochenki. Zakwas pełni też funkcję naturalnego spulchniacza, dlatego wypiekane na nim pieczywo jest miękkie. Kanapka z tuńczykiem, pomidorem i cebulą będzie wyśmienita, jeśli do jej przygotowania użyjesz chleba na zakwasie, o wyrazistym smaku, najlepiej żytnio-razowego.
Z kolei chleby drożdżowe to najczęściej pszenne, a także mieszane czy pełnoziarniste. Są o wiele łatwiej dostępne niż chleby na zakwasie, a w domu – łatwiejsze w przygotowaniu, sprawdzą się więc dla początkujących piekarzy. Nie trzeba pilnować wyrastania zakwasu, dzięki czemu można przygotować świeży chleb w jeden dzień.
Chleb naan, paratha i pita
W Europie bochenki chleba różnią się głównie rodzajem mąki używanej do ich przyrządzania, dodatkami oraz kolorem. Jednak w innych rejonach świata chleb przypomina pieczywo wypiekane przed setkami lat i ma postać płaskich placuszków. Jednym z nich jest indyjski chlebek naan, przyrządzany na ghee i jogurcie. Podobny do niego jest (również indyjski) chleb paratha, a także chlebek pita, jadany na Bliskim Wschodzie i na Bałkanach. Podczas pieczenia pita dość mocno rośnie, tworząc w środku pustą przestrzeń, doskonale nadaje się więc do nadziewania. W Polsce często serwuje się ją w formie fast foodów, np. kebabów, ale doskonale pasuje też do różnego rodzaju przekąsek. Podaje się ją z pastami, np. w formie hummusu na picie z migdałami, jak również z greckim sosem tzatziki czy czosnkowym. Te rodzaje pieczywa przyrządza się głównie na patelni lub płycie, nie piecze się ich, a jedynie lekko opieka. Składają się z zaledwie kilku produktów, takich jak mąka, woda i tłuszcz, ewentualnie drożdże – jak turecka bazlama.
Zapach domowego chleba, świeżo upieczonego i jeszcze ciepłego, trudno porównać z czymkolwiek innym. Wystarczą tylko dobrej jakości dodatki do smarowania, by stał się podstawą pysznego śniadania lub kolacji. Zainspiruj się naszymi propozycjami na wykorzystanie rożnych rodzajów chleba!
